Imogen Foulkes, BBC News, Cenevre
İsviçre’de seçmenler, emeklilere her yıl bir maaş ikramiye verilmesinin oylandığı referandumda, büyük çoğunlukla ‘evet’ dedi.
Hükümetin, emeklilere her yıl fazladan bir maaş verilmesinin çok değerli bir adım olacağı ihtarına rağmen, seçmenlerin yaklaşık % 60’ı kabul oyu kullandı. Ayrıyeten, tıpkı referandumda emeklilik yaşının 65’ten 66’ya çıkması da % 75 üzere ezici bir çoğunlukla reddedildi.
Şu anda İsviçre’de en yüksek devlet emeklilik maaşı 2. 760 dolar meblağında ve birçok kişi bu ölçünün İsviçre’de yaşamaya yetmediğini söylüyor.
İsviçre’de bilhassa Cenevre ve Münih kentlerindeki yaşamanın maliyeti dünyanın en yüksek seviyelerinde.
Herkes için zarurî olan sıhhat sigortası primleri süratle arttı ve ülkedeki yaşlılar bu fiyatı ödemekte zorlanıyor.
Çocuk bakımı için işlerinde ayrılmak zorunda kalan bayanlar, on yıllar evvel İsviçre’deki fabrikalarda, restoranlarda ve hastanelerde çalışmaları için istihdam edilen göçmenler geçinmekte zorlanıyor.
Ülkede 70’li yaşlarını aşanlar ortasında seçim değil de mecburilik yüzünden çalışma oranları artıyor. Bu ortada, daha genç nesiller ortasında da çalışma hayatı kaynaklı gerilim yükseliyor.
Emekli maaşlarını artırma teklifini sendikalar yaptı ve İsviçre hükümeti, parlamento ve iş dünyası başkanları, kıymetli olacağı gerekçesiyle karşı çıktı.
İsviçreli seçmenler, ekonomik mevzulardaki oyalamalarda genelde hükümetlerinin tavsiyesine uyuyor. Birkaç yıl evvel haftada bir gün daha fazla müsaade yapma önerisi reddedilmişti.
Ancak bu defa ülkedeki direkt demokrasi uygulaması sayesinde, artık kâfi dediler ve emeklilere yılda bir maaş ikramiye verilmesi teklifini onayladılar.
Emekli haklarını savunan İsviçreli kuruluş Avivo, sonucu “emekliler için tarihi bir zafer” diye tanımladı.
Referandumla, emekli maaşı sistemi, çalışanlar için uygulanan Kasım ayında ikili maaş aldıkları yılda 13 maaş uygulamasıyla eşleştirildi.
Yılda 13 maaş sistemi, insanların Noel bayramı öncesindeki harcamalarına ve yıl sonundaki vergi ödemelerine yardımcı olmak için getirildi. İsviçreli emekliler, kendilerinin de vergi ödediğini vurgulayarak birebir sistemin getirilmesini istiyordu.