ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Yaptırım Koordinatörü Büyükelçi James O’Brien, Türkiye’nin Rusya’ya yaptırım kararlarına uymasını beklediklerini, bunların delinmesine takviye verilmesi durumunda, yaptırım adımları ya da ihlali durduracak diğer adımları atabileceklerini söyledi.
O’Brian, ortalarında DW Türkçe muhabirinin de bulunduğu, milletlerarası basın kuruluşlarından gazetecilere, Rusya’ya yaptırımlarla ilgili son gelişmeler hakkında bilgi verdi, akabinde soruları cevapladı.
ABD’nin Ukrayna’da sivil altyapıyı amaç alan Rusya’ya yönelik bugün çok kapsamlı yeni yaptırımlar açıkladığını anlatan büyükelçi, uygulanan yaptırımlardan sonuç aldıklarını vurguladı.
Rusya’nın askeri gereç, mühimmat imali ve tedariğinde zora girdiğini, savaş alanında gücünü yitirmekte olduğunu söyleyen O’Brian, mali yaptırımlar nedeniyle de finansal problemler yaşamaya başladığını, ayrıyeten 900 bin Rus vatandaşının savaş nedeniyle ülkelerinden kaçtığını söyledi.
ABD’nin Yaptırım Koordinatörü O’Brian, yaptırımlar konusunda Türkiye’den beklentiler ve Ankara ile Moskova ortasındaki ilgiler hakkında da değerlendirmelerde bulundu.
Ankara’ya hem övgü hem uyarı
Rusya’nın Ukrayna’ya taarruzuyla başlayan savaşta Türkiye’nin çok farklı bahislerde, çok değerli roller üstlendiğine vurgu yapan O’Brian, Türkiye’nin silahlı insansız hava araçları ile Ukrayna’ya sağladığı dayanağı övdü, “Bunlar muharebe meydanında büyük kıymet taşıdı” dedi.
ABD’nin yaptırım koordinatörü, Türkiye’nin birebir vakitte Birleşmiş Milletler’in Karadeniz Tahıl İnisyatifi’nin de bir nevi sponsorluğunu ve arabuluculuğunu üstlendiğine dikkat çekerek, “Dolayısıyla Türkiye’nin bu ihtilafta hem insani hem de askeri bakımdan üstlendiği rol büyük kıymet taşımıştır” sözlerini kullandı.
Erdoğan’ın Putin ile yakın alakaları Batılı müttefiklerini rahatsız ediyor
Bununla birlikte O’Brian, hem Türk Hükümeti, hem de Türk özel dalına, yaptırımlara uyulmasını beklentisini “çok açık bir biçimde aktardıklarını” açıkladı, Türk özel dalının bu mevzuda çok net olduğunu ve büyük ölçüde de yaptırımlara uyduklarını gözlemlediklerini kaydetti.
“Uyulmazsa aksiyon alırız”
Türkiye’yi “önemli bir partner” olarak nitelendiren ve “her vakit olduğu üzere bu bahiste da çok açık ve samimi görüş alışverişinde bulunduklarını” anlatan O’Brian, ABD’nin yaptırımlar konusunda siyasetinin net olduğunu, Türk tarafına da “çıkarlarımız gerektirdiği takdirde yaptırım uygularız” bildirisini verdiklerini vurguladı.
Önümüzdeki aylarda Türkiye’den kimi beklentileri olduğunu aktaran James O’Brian, “Yaptırımlara uyulduğunu görmek için hem Türk makamları hem özel dalı ile çok yakın angajmanımızı sürdüreceğiz. Şayet yaptırımlara uyulmadığı tespit edilirse aksiyon alınacak” dedi.
O’Brian bu aksiyonun ne olabileceğine de açıklık getirdi. Yaptırımların delinmesine yol açan gereçlerin temini nedeniyle ikincil yaptırım kararlarının alınabileceğini söyleyen ABD’li koordinatör, ayrıyeten “ihlali durduracak öbür adımların atılmasının da seçenekler ortasında bulunduğunu” lisana getirdi.
ABD petrol tavan fiyatına da ahenk bekliyor
ABD’li büyükelçi, G7’nin Rus petrolüne tavan fiyat uygulaması konusunda Türkiye’den beklentilerini de anlattı.
O’Brian, “Beklentimiz Rus petrolünün en büyük alıcıları olan Çin, Hindistan ve Türkiye’nin kendileri için çok yeterli bir fiyat pazarlığı yapmaları, böylece fiyatların tavan fiyatının altında olmasını sağlamaları. Böylece resmi olarak tavan fiyat koalisyonunda yer almasalar da, yaptırımlara uymuş olacaklar” diye konuştu.
ABD, Erdoğan ve Putin’in projesi için ne diyor?
O’Brian, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin‘in, ikili ekonomik bağlantılarını geliştirme, Türkiye’yi doğalgaz üssü haline dönüştürme planlarını da kıymetlendirdi.
ABD’li yetkili, Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaşı için kaynak arayışını yakından takip edeceklerini, yaptırımlarını bu teşebbüslere uyarlayacaklarına işaret etti.
O’Brian, “Bu Türkiye ile istişarelerin süreceği ve Türkiye’nin Rusya ile angajmanını sürdürme planlarında değişikliğe gitmek durumunda kalabileceği manasına geliyor” diye konuştu.
AB de bu hafta Ankara’ya davet yaptı
Bu ortada Avrupa Birliği (AB) de bu hafta Genel İşler Kurulu’nda kabul edilen kararda Türkiye’ye Rusya’ya uygulanan yaptırımlara uyma daveti yaptı.
Kararda, Türkiye’nin Ukrayna tahılının ihracatını kolaylaştırmada oynadığı yapan rolün Kurul tarafından “takdir edildiği” vurgulanırken, “Ancak Kurul, AB’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlarına Türkiye’nin ahenk sağlamamasını derin kederle karşılamaktadır” sözlerine yer verildi.
Konsey kararında, Türkiye’nin AB’nin dış siyaset konumlarına ahenk sağlamasının, yaptırımlara katılmasının bağlardaki “en yüksek öncelikli konu” olduğunun altı çizildi.
AB üyeleri, Ukrayna’ya karşı savaş açması nedeniyle Rusya’ya uygulanan yaptırımların ve kısıtlayıcı önlemlerin delinmemesi gerektiğinin altını çizerken, şu çağrıyı yaptılar:
“Bu bağlamda Kurul, Türkiye’nin, bilhassa çift kullanımlı eserler de dâhil olmak üzere, mallar konusunda kelam konusu olan Gümrük Birliği içindeki hür deveranı da dikkate alarak, kelam konusu kısıtlayıcı önlemlere tam olarak riayet etmesini beklemektedir.”
Ankara: Yaptırımların ihlaline müsaade edilmeyecek
Türkiye Dışişleri Bakanlığı ise AB’nin bu kararları hakkında yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye’nin yaptırımlara taraf olmamakla birlikte yaptırımların ihlaline müsaade edilmeyeceği istikametindeki kararlı tavrının dikkate alınmamasının “kasıtlı bir yaklaşım” olarak görüldüğü belirtildi.
Açıklamada, “Ülkemizin Rusya’yla ticari ve ekonomik bağlantıları, yaptırımları etkisiz kılacak bir mahiyete sahip olmadığı üzere Rusya’yla diyaloğumuzun sürdürülmesinin, Tahıl Muahedesi ve esir değişimi örneklerinde görüldüğü üzere savaşın olumsuz tesirlerinin taban seviyede tutulması bakımından da kıymet arz ettiği açıktır” tabirlerine yer verildi.
Erdoğan’dan Borrell’e sert tepki
AB Dış Alakalar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in Avrupa Parlamentosu’na gönderdiği bir yazı geçen hafta Alman medyasında yayımlanmıştı.
Haberlerde Borrell’in, Rusya’ya uygulanan yaptırımların Türkiye üzerinden delinebileceği tasasını lisana getirdiği belirtilmişti.
Türkiye’nin AB’nin Rusya’ya karşı yaptırımlarına katılmaması, tersine Rusya ile ekonomik alakalarını geliştirme adımları atmasından rahatsızlık duyulduğu aktarılmıştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkmenistan ziyareti dönüşünde gazetecilere yaptığı açıklamada Borrell’e sert çıktı.
AB Dış İlgiler ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell
“Borrell’i muhatap olarak almıyorum. O, olsa olsa Mevlüt Bey’in muhatabı olabilir” diyen Erdoğan, şu sözleri kullandı:
“Yaptığı açıklama hiç şık değil. Yani bir kez bizim Rusya’yla münasebetlerimizi Borrell tayin, tanzim edemez. O bu mevzularda bu türlü bir karar verecek ne kalitededir ne kapasitededir. Çok berbat bir açıklama. Sen nasıl olur da kalkarsın bizim Rusya’yla münasebetlerimizi yaptırımlar içerisinde değerlendirirsin.”
