Avrupa Parlamentosu, Avrupa kentlerinde giderek artan konut meselesine karşı halkı korumak hedefiyle, Airbnb üzere internet üzerinden kısa periyodik mesken kiralayan uygulamalara sınırlama getiren bir yasal düzenlemeyi kabul etti.
Yasa, “tüketicileri geçersiz kısa vadeli kiralama tekliflerinden korurken, uzun vadeli kiralamaların azalması nedeniyle konut bölümü üzerinde oluşan baskıyı da azaltmayı” amaçlıyor.
“Sorumlu ve şeffaf bir kısa vadeli kiralama dalı için yeni kurallar” içeren yasa önerisi, Perşembe günü Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu’nda ele alındı.
Yeni yasa, 14’e karşı 493 oyla kabul edildi. 33 milletvekili de çekimser kaldı.
Yasal düzenlemeye neden gereksinim duyuldu?
Avrupa Parlamentosu tarafından hazırlanan düzenlemeye nazaran, Airbnb, Booking, Expedia ve TripAdvisor üzere çevrimiçi platformların yaygınlaşmasıyla birlikte Avrupa Birliği (AB) genelinde kısa vadeli konaklama kiralama hizmetlerinin hacmi de kıymetli ölçüde arttı.
Çevrimiçi kısa vadeli kiralamalar, AB’deki toplam turistik konaklamanın yüzde 25’ine ulaştı. Yani bir diğer deyişle, her dört turistik emelli konaklamadan biri, kısa müddetli kiralama yoluyla yapılıyor.
Bu tıp kiralamalar mesken sahipleri, turistler ve kimi işletmeler için fayda sağlasa da bilhassa konut piyasası için problemlere yol açmaya başladı.
Kısa müddetli kiralama ile ilgili uygun kuralların bulunmaması nedeniyle yüksek konut fiyatları, daimi sakinlerin yerinden edilmesi, çok turizm ve haksız rekabet üzere meselelerin artmasına neden oldu.
Bu nedenle birçok turistik Avrupa kenti, Airbnb üzere uygulamalara karşı katı kurallar getirmeye başladı.
Hollanda’nın başşehri Amsterdam ve Fransa’nın başşehri Paris’te, konutların tatil için kira mühletine kısıtlama getirildi.
Ciddi bir konut külfetiyle karşı karşıya olan Hollanda’da, yaklaşık 7 bin konut Airbnb üzerinden kısa müddetli kiralanıyor.
Bu nedenle Hollanda’daki konut sahiplerinin, meskenlerin kısa müddetli kiralaması yılda en fazla 30 günle sonlandırıldı.
İspanya’nın Barcelona kenti ise çevrimiçi kısa periyodik kiralama uygulamalarına yasak getirdi.
AB üyesi 23 ülke, 2022’de kısa vadeli çevrimiçi kiralama uygulamaları için yeni kurallar getirdi. Başka ülkelerde de bu bahiste yasal düzenleme hazırlığı devam ediyor.
Parlamento, hem kısa vadeli kiralamadan doğan meseleleri önlemek hem de farklı mahallî kuralların iç pazarda yarattığı parçalanmayı ortadan kaldırmak için Avrupa genelinde bu düzenlemeyi gündeme getirdi.
Yeni yasa neleri içeriyor?
Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen yeni yasa, AB genelinde kısa periyodik kiralamaları kısıtlamak için getirilen kuralları, tek elden daha uygulanabilir hale getirmeyi hedefliyor.
Kaliteli dataların daha uygun yaptırımlara ve daha az yasa dışı kiralamaya yol açmasını sağlayacağı belirtilen düzenleme, şu tedbirleri içeriyor:
- Basit kayıt prosedürü
Kısa vadeli kiralama hizmetlerini kolaylaştıran çevrimiçi platformlar, faaliyet gösterdikleri bölgelerde, listelerindeki mülkler için uygulanan kayıt prosedürleri ve bilgi paylaşımına ait yükümlülüklere uymak zorunda olacak.
Basit bir çevrimiçi kayıt prosedürü sayesinde, ilgili makamların konut sahibini ve ünitesini tanımlamasına ve bilgilerini doğrulamasına imkan sağlanacak.
- Turistler için daha inançlı kiralama hizmetleri
Kısa müddetli kiralama hizmeti veren siteler, konut sahipleri tarafından sağlanan bilgilerin muteber ve eksiksiz olmasını, kayıt numarasının da açıkça görülebilmesini sağlaması gerekecek.
Yasa kapsamında ilgili makamlar, kayıt numaralarını askıya alabilecek, çevrimiçi platformlardan yasa dışı listelemelerin kaldırmasını isteyebilecek.
Yetkili makamlarla uyumlu çalışmayan platformlara yahut sistem sağlayıcılarına ceza verilebilecek.
- Sağlıklı data paylaşımı
AB üyesi ülkelerin, kısa vadeli kiralama sitelerine kayıtlı konut sahibi faaliyetlerine ait datalara tertipli bir biçimde ulaşabilmesi için tek bir dijital giriş noktası oluşturulacak.
Konutun kiralandığı gece ve konaklayan kişi sayısı, adres, kayıt numarası, üzere dataların toplanması; yetkililerin konut sahibi kayıt süreçlerine ahengi ve ulusal yetkililerin kısa müddetli konaklama kiralama kesiminde uygun siyasetleri uygulamasına imkan tanıyacak.
Taraflar yasa için ne diyor?
Yasa teklifini hazırlayan Hollandalı Yeşil Sol Parti Milletvekili Kim Van Sparrentak, Avrupa kentlerinde yasa dışı kısa müddetli tatil gayeli kiralamalarda artış yaşandığını vurgulayarak, “Bu Avrupa’daki kentlerde ömrü daha zorlaştırıyor” dedi.
Sparrentak’a nazaran, yeni yasa, yasa dışı kiralamaları ortadan kaldıracak. Nizamlı data paylaşımı sayesinde spekülasyonlar önlenecek. Lokal yetkililerin, uygun fiyatlı konutlara erişimi teminat altına alarak konut kriziyle uğraş etmesine katkıda bulunacak.
Airbnb’nin AB siyasetleri sorumlusu Georgina Browes da, AFP’ye yaptığı açıklamada, “İlk sefer yolun kuralları netleşiyor. Bu da mesken sahiplerine, yetkililere ve ziyaretçilere yarar sağlıyor” dedi.
Yasa ne vakit yürürlüğe girecek?
Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen yasa, AB Komisyonu’nun onayının akabinde, AB Resmi Gazetesinde yayımlanacak. Üye ülke parlamentoları tarafından da onaylanacak olan yeni yasa en geç 2 yıl içinde bütün AB genelinde yürürlüğe girecek.
Türkiye de kısa vadeli kiralamaya yeni kurallar getirdi
Türkiye de 28 Aralık tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Konutların Turizm Maksatlı Kiralanması Faaliyetlerinin Düzenlenmesine Ait Yönetmelik” ile 1 Ocak 2024’ten itibaren Airbnb ve gibisi günlük konut kiralamaya dair yeni kural ve düzenlemeler getirdi.
Yeni düzenleme ile 100 günden az süreyi kapsayan konut kiralamaları “Turizm Gayeli Konut Kiralaması” kapsamına alındı.
Bu kapsamdaki konutların kiralanması ile ilgili kontrol ve yetki Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredildi.
Yeni düzenleme uyarınca kiralanan konutların girişlerine plaket asılması zarurî hale getirildi.
Turizm maksatlı kiralanacak konut, bir binanın dairesi ise birebir binadaki tüm kat maliklerinden oy birliği ile müsaade alınması gerekiyor.
İzin dokümanı olmadan konutlarını kiraya verenlere, kiralama yapılan her bir konut için 100 bin TL idari para cezası uygulanacak ve müsaade dokümanı alarak faaliyette bulunabilmesi için 15 gün mühlet verilecek.
Süre sonunda müsaade evrakı almadan kiralama faaliyetlerini sürdürenlere 500 bin TL idari para cezası uygulanıyor.
